Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Euskararen erabilera gerra ostean; "Batallón de trabajadores"en

Gerra ostean euskararen erabilerak beherakada handia izan zuen; arrazoiak. Madriden, "Batallón de Trabajadores"en zeudela, euskaraz euren artean. Orduko anekdota. "Hable en cristiano!".


Audioa entzun

Hizlariak

Gaiak

Transkripzioa

- Baina hor, gerra ostean, 50a jo dezagun: etortzen da jende pila bat eta Eibar erdaldundu egiten da. Jendea hasten da, erderaz gehiago euskaraz baino.
- Bai. Bai, ba! Háreri zela egitten gentsegun erderaz, gero hasi giñan geure artian...
- “Hable en cristiano” eta guzti hori. Garai hori. Zuei ez al dizuete esan?
- Hori ez zan asko entzutzen, e! Baten, "concurso de bersolaris" egon zan Untzagan. Eta, klaro! Bersolarixak euskeraz. Banko baten gaiñian bazan erdeldun kuadrilla bat: “¡Hable cristiano!, ¡Que hable cristiano!” Eta jentiak esaten: “¿Eres borrego? ¡Cómo van a hacer de eso ‘bersos’!”. Ez zan horrenbeste entzutzen zera, e! Zegaittik eze —ez dakitt, e!— ez ziralako atrebitzen esaten. Es más, zelan diran gauzak, e? Guk trabajadorietan Madriden eibartar mordua eta... euskaldunak asko kuartelian guk alkarregaz euskeraz egitten genduan! Eta illuntzietan, dirurik bagenkagun, pixkat edaten genduanian, kantau egitten genduan. Eta gure ofizialak-eta entzutzen egoten ziran! Ez eskuen esaten zera... Egun baten, hamen, Lauzirika —lagun batek— eta bixok, urten genduan permisuakin Madridera, eta bueltan [...] alkarri euskeraz egin gentsagun. “¡A ver si habláis cristiano!” Kapitan bat eguan han eta esan netsan eze: “Estamos hablando en cristiano”. “¡Que están ustedes hablando ‘uchouchou’!”. Esan eskun kapitanak eze: “Ala, venid.” Eruan ginduzen kuarto batera eta: “Ha dicho usted que... bueno, has dicho tú que hablabas cristiano”, “Pues sí, mi capitán, hablamos en cristiano. ¿Es que nosotros no somos cristianos?”, “Pues sí”, “Pues entonces, el que habla en cristiano es cristiano”, “¡Hombre!”. Aranjuezkua zan, baiña zan udan Zarautzen beraneatzen egoten zana. Eibarko neska Beistegittarrekin eta hola... —han egoten ziran— laguna zan. Eta esan netsan eze: “Y entonces ¿cómo tiene que hablar el cristiano?”, “¡El castellano!”, “¿Es que Cristo hablaba el castellano?”. Eta geratu zan e... [Orduan Josek:]“Pero... ¿Cómo hablaban los cristianos? Dígame usted, ¿Cómo hablaban?” , “¡En latín!”, “Jesucristo no oyó nunca hablar en latín”. Hasi zan eta esan netsan barrido be: “¿Usted ya sabe cómo hablaba Cristo?”, “ Sí, el judío” esan estan. “No, el arameo. Si era de la familia de los arameos... Era, de una tribu de allí... era hijo de arameo... pues Jesucristo hablaba el arameo.”. “Con vosotros, los vascos, no se puede. ¡Sabéis más que nosotros!”.

Dokumentuaren akzioak